Wieczornica dla harcerzy w naszej szkole
70 lat po powstaniu Szarych Szeregów w Łowiczu członkowie Stowarzyszenia Szare Szeregi spotkali się na Wieczornicy przygotowanej przez uczniów II LO. Harcerze z podziemia zjechali się na uroczystość z całej Polski. W Łowiczu w Szarych Szeregach działało ponad 300 osób. Na zjazd harcerzy, który odbył się w dniach 11-13 września, przyjechało 26 osób.
Sala naszej szkoły zamieniła się w polanę, na której zebrali się przy wspólnym ognisku harcerze. Scenografia była złożona z kilku obrazów: zburzonej Warszawy, domu Aleksandra Kamińskiego i lasu. Na scenie przedstawiono kilka fragmentów z życia Kamińskiego, autora książki „Kamienie na szaniec”. (w postać Aleksandra Kamińskiego wcielił się Artur Masztanowicz). Nie zabrakło również Rudego, Zośki i Alka – głównych bohaterów powieści, których zagrali Paweł Kubiak, Rafał Szemberg, Mateusz Adamski. Przy ognisku siedziały harcerki, które wygrywały na gitarach i śpiewały harcerskie piosenki. Młodzież zgromadzona wśród publiczności w różnych częściach auli śpiewała harcerskie strofy. Do wspólnego śpiewu dołączali też członkowie Szarych Szeregów.
– Było słychać, że rozumiecie tamtych z Warszawy, że wy sami zrobilibyście to samo, będąc na ich miejscu – mówił po wieczornicy burmistrz Łowicza Krzysztof Kaliński. Łez wzruszenia nie kryli kombatanci, którym również bardzo się spodobało przedstawienie przygotowane przez uczniów.
Każdy obecny mógł obejrzeć wystawę poświęconą Szarym Szeregom działającym na ziemiach łowickich. Zostały na niej pokazane zdjęcia, które załączone zostały do monografii Szarych Szeregów z powiatu łowickiego, której prezentacja odbyła się podczas wieczornicy.
Monografia „Szare Szeregi w Łowiczu i powiecie łowickim” to nie tylko wspomnienia, ale również dokumenty, m. in. rozkazy harcerskich dowódców oraz zdjęcia. – Nie mieliśmy ambicji pisać naukowej książki, ale warto dodać, że to jest jedyna publikacja o Szarych Szeregach w Łowiczu – mówił Teleman.
12 września, 27 Szaroszeregowców spotkało się przy harcerskim pomniku na cmentarzu katedralnym w Łowiczu. Ze Szczecina przyjechał Jerzy Kołodziejski, ze Złotoryi Stanisław Kowalczyk, z Wrocławia Janusz Sadowski, z Łodzi: Eugeniusz Nowakowski, Zbigniew Piątkowski, Józef Ambroziak, Zdzisław Gocek, Jan Warda, z Warszawy: Kazmierz Szymański, Jan Straszyński, Janusz Rudzki, Zdzisław Ziółkowski, ks. Stefan Wysocki, Kazimierz Janicki, Roman Tyjewski, Stefan Korliński, z Radomska Marian Szymański, z Konina Eugeniusz Pawlak, z okolic Kutna Eugeniusz Przytulski, z Nysy Bogdan Bełtowski, z Mińska Mazowieckiego Jerzy Jaworski. Z Łowicza byli: Mirosława Wilczyńska, Stanisław Teleman, Jan Płuska, Jan Szymczak, Zenon Szyszkowicz, Jerzy Wojda. Nieobecny był, z powodu pobytu w sanatorium, Janusz Karpiński, pierwszy komendant Szarych Szeregów.
W uroczystości pod pomnikiem Szarych Szeregów na cmentarzu Katedralnym wzięli udział również uczniowie naszej szkoły
Byli harcerze najpierw złożyli kwiaty pod pomnikiem, a potem udali się na rekonesans po miejscach związanych z Szarymi Szeregami. Byli m.in. na ruinach zamku prymasowskiego, gdzie mieli zbiórki i spotkania, w Ostrowie, gdzie w lesie p. Balika w 1943 roku odbyło się przyrzeczenie, które odbierał hm. Zawadzki z Głowna. Byli też w Urzeczu, gdzie działał oddział Szarych Szeregów, odwiedzili szkołę w Sobocie i uczestniczyli w spotkaniu z dziećmi oraz złożyli kwiaty pod pomnikiem w Walewicach.
Po złożeniu kwiatów uczestnicy spotkania pojechali do Szkoły Podstawowej w Sobocie w gminie Bielawy, gdzie obejrzeli specjalnie dla nich przygotowany przez uczniów szkoły program artystyczny.
Szare Szeregi w Łowiczu
Za datę przejścia do podziemia istniejącego przed wojną harcerstwa i nadanie mu nazwy Szare Szeregi trzeba przyjąć 19 listopada 1939 r. To tego dnia w mieszkaniu Henryka Klimczaka przy ulicy Gdańskiej w Łowiczu zebrali się harcerze, głównie z 49 Kolejowej Drużyny Harcerzy. Zebrani postanowili utworzyć tajną drużynę harcerską. W tym samym czasie w innej części Łowicza, na Górkach i Przyrynku powstała druga tajna drużyna harcerzy. W połowie 1940 r obie grupy połączyły się i w ten sposób powstał hufiec Polskiej Organizacji Skautowej, którego komendantem został Janusz Karpiński.
Nastąpił szybki rozwój hufca, dzięki czemu poza Łowiczem w Głownie, Osinach, Łyszkowicach, Kiernozi, Urzeczu i Sobocie wkrótce powstały drużyny, sekcje i patole. W 1942 r. POS zmieniło nazwę na Szare Szeregi i tą nazwą posługujemy się do dzisiaj. Warto dodać, że łowicka podziemna organizacja to odpowiedź na uchwałę podjętą przez harcerskich instruktorów w Warszawie 27 września 1939 r., o przejściu Związku Harcerstwa Polskiego do konspiracji.
Szare Szeregi łączyły wychowanie w duchu patriotycznym z walką z okupantem. Każdy z harcerzy miał np. organizacyjny obowiązek nauki na tajnych kompletach, aby być przygotowanym do działania w wolnej Polsce. Dzięki temu po wojnie wielu z nich mogło iść bez problemu na studia, ponieważ całą szkołę średnią i maturę zdążyli zrobić w czasie okupacji.
oprac. Agnieszka Pawłowska-Kalinowska
przy pomocy P. Stanisława Telemana